Krom Kaplama Parlatma Ve Özellikleri

Krom kaplama, krom metalinin yüzeylere uygulanarak istenen özellikleri elde etmeyi sağlayan bir kaplama yöntemidir. Krom kaplamanın ticari olarak yaygınlaşmasıyla birlikte kullanım alanları da hızla artmıştır. Genel olarak üç farklı kullanım alanı bulunmaktadır:

1. Dekoratif Amaçlı Kaplama: Krom kaplama, nikel kaplama üzerine uygulandığında parlak, çekici ve kararmayan bir yüzey elde etmek için kullanılır. Bu tür kaplamalar, otomotiv endüstrisinde, ev eşyalarında, mobilyalarda, aydınlatma ürünlerinde ve diğer dekoratif amaçlı ürünlerde yaygın olarak kullanılır. Krom kaplama, yüzeylere estetik bir görünüm sağlar ve aynı zamanda koruyucu bir tabaka oluşturarak yüzeyin çizilmelere, oksidasyona ve korozyona karşı dayanıklılığını artırır.

2. Aşınmış Yüzeylerin Kaplanması: Krom kaplama, aşınmış metal yüzeylerin, kesici takımların veya döküm yüzeylerinin kaplanması için kullanılır. Bu tür yüzeylerde, krom kaplama dayanıklı ve sert bir tabaka oluşturarak yüzeyin ömrünü uzatır, sürtünmeyi azaltır ve aşınmayı önler. Özellikle kesici takımların ve makinelerin aşınmaya maruz kalan kısımlarında krom kaplama sıklıkla tercih edilen bir yöntemdir.

3. Aşınmaya Dayanıklı Kaplama: Motor silindirleri, mil yatakları gibi aşınmaya maruz kalan parçalar için krom kaplama önemli bir kullanım alanıdır. Bu tür yüzeylerde, krom kaplama sert ve gözenekli bir yapı oluşturarak yağın gözeneklerde tutunmasını sağlar. Bu da motorun daha uzun ömürlü olmasını sağlar. Gözenekli yapının oluşturduğu yağ depolama kapasitesi, sürtünmeyi azaltır ve aşınmayı önler. Bu nedenle otomotiv endüstrisinde motor parçalarının krom kaplanması oldukça yaygındır.

Krom kaplama, yüzeylere dayanıklı, estetik ve koruyucu bir kaplama sağlar. Ancak krom, çevresel etkileri ve sağlık üzerinde olumsuz etkileri olan bir element olduğundan, kaplama işlemleri dikkatli ve çevre standartlarına uygun şekilde gerçekleştirilmelidir. Ayrıca, krom kaplama işlemi karmaşık ve uzmanlık gerektiren bir süreçtir, bu nedenle uzmanlar tarafından yapılması önerilir.

Kromun birkaç önemli özelliği vardır:

1. Korozyon Direnci: Krom, üzerinde oluşan koruyucu bir oksit tabakası sayesinde normal atmosfer şartlarında korozyona karşı oldukça dayanıklıdır. Bu oksit tabakası, krom metalini çevresel etkilerden korur ve metalin paslanmasını engeller. Bu nedenle krom, kaplama olarak kullanıldığında kaplanan parçanın korozyon direncini önemli ölçüde artırır.

2. Parlaklık: Krom, iyi bir şekilde parlatıldığında çok parlak bir yüzeye sahip olur. Mavimsi beyaz bir renk gösterir ve estetik bir görünüm sağlar. Bu özelliği, dekoratif amaçlı kaplamalarda sıkça tercih edilmesini sağlar. Krom kaplama, kaplanan yüzeye parlaklık ve çekicilik katar.

3. Sertlik: Krom, sert bir metaldir ve yüksek sertlik özellikleri gösterir. Bu nedenle aşınmış yüzeylerin kaplanması veya kesici takımların kaplanması gibi uygulamalarda kullanıldığında dayanıklılık sağlar. Krom kaplama, kaplanan yüzeyin aşınmaya karşı korunmasına yardımcı olur ve yüzeyin ömrünü uzatır.

4. Kimyasal Direnç: Krom, çeşitli kimyasal maddelere karşı dirençlidir. Asitlere, bazlara ve diğer kimyasal ajanlara karşı dayanıklılık gösterir. Bu özelliği, endüstriyel uygulamalarda krom kaplamaların kullanılmasını sağlar. Krom kaplama, kimyasal etkilere maruz kalabilecek parçaların korunmasına yardımcı olur.

Kromun bu özellikleri, kaplama sektöründe sıklıkla tercih edilmesini sağlar. Ancak, krom kaplamaların çevresel etkileri ve sağlık üzerindeki olumsuz etkileri dikkate alınmalı ve kaplama işlemleri çevre standartlarına uygun şekilde gerçekleştirilmelidir.

Dekoratif krom kaplamalar:

Genellikle nikel veya bakır üzerine yapılan kaplamalardır. Kaplamanın kalitesi ve düzgünlüğü için alt tabaka olarak bakır ve nikel kullanılır. Bakır, kaplanacak yüzeyi tamamen kapatır ve düzgün bir alt tabaka oluşturur. Nikel ise üzerine krom kaplamanın uygulanacağı koruyucu bir tabaka sağlar.

Dekoratif krom kaplamalar, birçok alanda yaygın olarak kullanılır. Özellikle otomobil sektöründe, tamponlar, iç parçalar ve jantlar gibi bileşenlerde dekoratif krom kaplamalara sıkça rastlanır. Ayrıca banyo ve mutfak aksesuarları, mobilyalar, aydınlatma ürünleri ve inşaat sektöründeki bazı parçalar da dekoratif krom kaplamalarla estetik bir görünüm kazanır.

Dekoratif krom kaplamaların kalınlığı genellikle 0,1 ila 0,3 mikron arasında değişir. Bu ince kaplama, parlak bir görünüm sağlar ve kaplanan yüzeyin korozyona karşı dayanıklılığını artırır. Aynı zamanda krom kaplamanın gözenekli yapısı, yağlayıcı özelliklere sahip olmasını sağlar. Bu özellik, kaplanan parçaların daha uzun ömürlü olmasına yardımcı olur.

Krom kaplamanın parlaklığı ve düzgünlüğü, alttaki nikel kaplamasıyla doğrudan ilişkilidir. Nikel kaplaması, düzgün bir yüzey sağlayarak krom kaplamanın daha homojen ve parlak olmasını sağlar. Bu nedenle, kaplama işleminde alt tabaka olan nikelin kalitesi büyük önem taşır.

Krom Kaplama Tanklarının Özellikleri:

 kromik asidin aşındırıcı etkisine dayanabilecek özel malzemeler tercih edilir. Ticari boyuttaki çalışmalarda PVC kaplı tanklar sıkça kullanılır. PVC (polivinil klorür), kromik asidin aşındırıcı etkisine karşı dayanıklıdır. PVC kaplama, kromik asidin tankın iç yüzeyine zarar vermesini engeller. Ancak PVC'nin sıcaklık toleransı, 65 °C'nin üzerinde kullanıma izin vermez. Bu nedenle, krom kaplama işlemleri genellikle 35-45 °C aralığında gerçekleştirildiğinden PVC kaplı tanklar genellikle tercih edilir.

Polipropilen veya teflon kaplı, çelik zırhlı tanklar da krom kaplama işlemlerinde kullanılan diğer seçeneklerdir. Polipropilen, kromik aside dayanıklı bir malzemedir ve genellikle orta düzeyde kimyasal direnç gerektiren uygulamalarda tercih edilir. Teflon ise kromik asit karşısında yüksek dayanıklılık gösterir ve daha yüksek sıcaklıklarda kullanılabilir. Teflon kaplı tanklar, krom kaplama işlemlerinde daha yüksek sıcaklıklara ihtiyaç duyulan durumlarda tercih edilir. Ancak teflon daha pahalı bir malzemedir.

Çelik zırhlı tanklar, krom kaplama işlemlerinde daha yoğun kimyasal direnç gerektiren durumlarda kullanılır. Bu tanklar, kromik asidin etkisine dayanabilecek şekilde özel olarak kaplanır ve daha dayanıklı bir yapıya sahiptir. Ancak çelik zırhlı tanklar genellikle daha pahalı ve ağırdır.

Krom kaplama tanklarının seçimi, uygulanacak işlem ve kimyasalların özelliklerine, sıcaklık gereksinimlerine ve bütçe faktörlerine bağlı olarak yapılır. Her malzemenin avantajları ve dezavantajları vardır ve seçim, spesifik uygulama ihtiyaçlarına göre yapılmalıdır.

Krom kaplamada Anotlar:

Çözünmeyen anotlar tercih edilir. Bunun nedeni, kromun yüksek oranda çözünür olması ve düşük katot verimi ile kaplanmasıdır. Eğer çözünebilir anotlar kullanılırsa, kromun aşırı miktarda çözünerek banyoda krom tuzlarının birikmesine ve çeşitli problemlere yol açmasına neden olabilir.

En yaygın kullanılan çözünmeyen anot tipi, kurşun-kalay karışımı anotlardır. Bu anotlar, kurşun içerisine yaklaşık %7 oranında kalay karıştırılarak oluşturulur. Kurşun-kalay anotlar, krom banyosunda kullanıldığında krom iyonlarının çözülmesine ve kaplama işleminin gerçekleşmesine yardımcı olur.

Kurşun-kalay anotların tercih edilmesinin nedeni, kurşunun kromik asidin etkilerine karşı dayanıklı olması ve kalayın ise krom kaplamanın kalitesini artırıcı etkisi bulunmasıdır. Kalay, krom kaplamanın daha homojen ve parlak olmasını sağlar. Ayrıca, kurşun-kalay anotlar, uzun süreli kullanım için dayanıklıdır.

Krom kaplama işlemlerinde anot seçimi, kaplama banyosunun özelliklerine, kaplama kalitesine ve banyo verimliliğine bağlı olarak yapılmalıdır. Çözünmeyen anotların kullanılması, krom kaplamanın daha kontrollü ve etkin bir şekilde gerçekleşmesini sağlar.

Krom Kaplama Banyoları:

Krom kaplama banyoları genellikle iki ana bileşenden oluşur: krom tuzu ve krom kaplama işlemini sağlayan katalizör. Bu bileşenler, krom kaplama banyosunun hazırlanması için yeterlidir.

Krom tuzu olarak ticari boyutta en sık kullanılan bileşen kromik asittir (CrO3). Kromik asit kırmızı-kahverengi renkte plaketler halinde bulunur ve havadan nem alabilme özelliği yüksek olduğundan kuru bir ortamda saklanmalıdır.

Krom kaplama işleminde kullanılan katalizör olarak en yaygın tercih edilen bileşen sülfürik asittir. Sülfürik asit, çok az miktarda kullanılır ve gerçekte krom kaplamaya izin veren sülfat iyonu (SO4-2) içerir. Ticari olarak hazır krom katalizörleri de mevcuttur. Katalizörün etkisi, elektromotorik dizide hidrojenin oldukça üzerinde olsa bile krom kaplamanın gerçekleşmesine izin vermesidir.

Sert krom kaplama banyolarında genellikle 6 değerlikli krom kullanılır. Ancak dekoratif uygulamalarda, ticari olarak kullanılmaya başlanan 3 değerlikli krom banyoları da yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu banyolar, farklı kaplama gereksinimlerine ve amaçlara yönelik olarak kullanılır.

Krom kaplama banyoları, krom tuzları ve katalizörlerin doğru oranlarda kullanımıyla dikkatlice hazırlanmalıdır. Bu bileşenlerin seçimi ve konsantrasyonları, kaplama işleminin kalitesi, homojenliği ve verimliliği üzerinde önemli etkiye sahiptir.